Jak opisywaliśmy to na naszym blogu w artykule Oddłużenie konsumenta , postępowanie upadłościowe osoby nieprowadzącej działalności gospodarczej (tzw. upadłość konsumencka) może zakończyć się poprzez:
1. Ustalenie planu spłaty wierzycieli, przy czym, jeżeli zostanie ustalone, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył swoją niewypłacalność, plan spłaty nie może być ustalony na okres krótszy niż 36 miesięcy i dłuższy niż 84 miesiące;
2. Umorzenie zobowiązań bez ustalania plany spłaty, jeżeli sytuacja osobista upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest on trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli;
3. Warunkowe umorzenie zobowiązań bez ustalania plany spłaty wierzycieli, jeżeli niezdolność do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli wynikająca z osobistej sytuacji dłużnika nie ma charakteru trwałego.
4. Odmowę ustalenia planu spłaty wierzycieli lub warunkowego umorzenia zobowiązań bez ustalania planu spłaty wierzycieli, czyli odmowę oddłużenia w ogóle.
Jak widać, sposób zakończenia postępowania upadłościowego jest wprost uzależniony od oceny tzw. moralności płatniczej upadłego, czyli oceny jego winy czy też stopnia przyczynienia się do powstania zadłużenia i w dalszym etapie jego niewypłacalności.
Organem, który rozstrzygnie w tej kwestii i przyjmie ostateczny wariant oddłużenia upadłego lub podejmie decyzję o odmowie jego oddłużenia będzie oczywiście Sąd. Pamiętać należy jednak, że bardzo ważną rolę w tych ustaleniach pełni syndyk masy upadłości. Rolą syndyka w toku tzw. uproszczonej upadłości konsumenckiej nie jest bowiem jedynie spieniężenie ewentualnego majątku upadłego, ale i na ostatnim etapie postępowania – sporządzenie projektu planu spłaty wierzycieli, który składa on Sądowi wraz z uzasadnieniem.
Jeżeli Syndyk ustali, że nie ma przesłanek do sporządzenia planu spłaty, wskazuje okoliczności pozwalające na podjęcie decyzji, czy postępowanie powinno zostać zakończone poprzez warunkowe umorzenie postępowania bez ustalania planu spłat, czy też Sąd winien odmówić umorzenia zobowiązań w ogóle.
Projekt planu spłaty wierzycieli zawiera zatem ocenę syndyka co do przyczyn powstania niewypłacalności upadłego, okoliczności zaprzestania płacenia długów, powstania zadłużenia. Jak widać, współpraca Upadłego z syndykiem w toku postępowania upadłościowego jest niezwykle istotna. Nie ulega wątpliwości, iż to Sąd na podstawie całego zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego podejmuje ostateczne rozstrzygniecie co do sposobu, warunków oddłużenia konsumenta lub też odmowie oddłużenia, niemniej ocena syndyka wyrażona w uzasadnieniu projektu planu spłaty wierzycieli jest niezwykle ważna i wydaje się, że w większości postępowań de facto jest ona decydująca o dalszych losach dłużnika.
Okoliczności dotyczące sposobu postępowania dłużnika przed ogłoszeniem upadłości konsumenckiej a jakie musi Syndyk ustalić to w szczególności:
1. Określenie czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa ( czyli np. zaciągał pożyczki bez zamiaru ich spłaty);
2. Określenie czy upadły w sposób celowy doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w szczególności poprzez trwonienie części składowych majątku oraz celowo nie regulował swoich zobowiązań
Na ostateczną pozytywną ocenę moralności będą zatem mieć wpływ takie okoliczności powstania zadłużenia jak np. pogorszenie się sytuacji życiowej ( śmierć osoby bliskiej wspólnie prowadzącej gospodarstwo domowe z upadłym, zaciągniecie pożyczek na leczenie Upadłego lub jego osób najbliższych, próba konsolidacji zadłużenia, oszustwo osoby trzeciej , zaprzestanie spłaty zobowiązań wskutek utraty pracy, znaczny stopień zaspokojenia wierzycieli po powstaniu zobowiązania, aktywna pomoc syndykowi w toku postępowania upadłościowego w ustaleniu i likwidacji składników masy upadłości.
Z pewnością jednak negatywnie ocenione zostanie przez Sąd postępowanie dłużnika, który w celu uniknięcia egzekucji pozbywa się majątku przepisując go na osoby bliskie, niszczy je, czy też dokonuje ich sprzedaży po cenach nierynkowych a pozyskane środki przeznacza np. na hulaszczy tryb życia.
Wszystkie te okoliczności wraz z odnoszącymi się do możliwości zarobkowych i sytuacji gospodarczej Upadłego o czym pisaliśmy tutaj: Oddłużenie konsumenta czyli umorzenie długów będą miały wpływ na ostateczną decyzję Sądu o warunkach oddłużenia w tzw. upadłości konsumenckiej.
